Author :
Abstract
Para politikası, merkez bankalarının ekonomi politikası hedeflerine ulaşmak amacıyla aldıkları kararlar ve yaptıkları uygulamaların bütünüdür. Para politikasının makroekonomik değişkenleri etkilemesi, parasal aktarım mekanizması yoluyla olmaktadır. Parasal aktarım mekanizmasının başlıca bileşeni faiz oranı geçişkenliğidir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de kısa vadeli faiz oranları ile piyasa faiz oranları arasındaki nedensellik ilişkisini ortaya koymaktır. Nicel araştırma yönteminin kullanıldığı çalışmada, 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin veriler analiz edilmiştir. Bu kapsamda, TCMB BİST gecelik repo faiz oranı ile ihtiyaç, konut ve taşıt kredisi ile ticari kredi faiz oranları arasındaki ilişki Granger Nedensellik Analizi ile değerlendirilmiştir. Söz konusu yıllarda özellikle enflasyonda yaşanan artış nedeniyle, faiz oranı geçişkenliğine ilişkin güncel durumun ortaya konulması araştırmaya değer bulunmuştur. Çalışmada, BİST gecelik repo faiz oranı ile ihtiyaç, konut ve ticari kredi faiz oranları arasında karşılıklı olarak Granger nedensellik bulunmadığı görülmüştür. BİST gecelik repo faiz oranı ile taşıt kredisi faiz oranı arasında ise karşılıklı olarak Granger nedensellik bulunduğu gözlemlenmiştir. 2020 ve 2021 yıllarında faiz oranı geçişkenliğinde ve bu doğrultuda para politikasının etkinliğinde sorun olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Monetary policy is the whole of the decisions and practices taken by central banks in order to achieve their economic policy goals. The effect of monetary policy on macroeconomic variables is through the monetary transmission mechanism. The main component of the monetary transmission mechanism is the interest rate pass-through. The aim of this study is to reveal the causality relationship between short-term interest rates and market interest rates in Turkey. In the study, in which the quantitative research method was used, the data for the years 2020 and 2021 were analyzed. In this context, the relationship between CBRT BIST O/N repo rates and the rates of consumer, housing, vehicle and commercial loans was evaluated with Granger Causality Analysis. Due to the increase in inflation in the mentioned years, it is worthwhile to reveal the current situation regarding the interest rate pass-through. In the study, it was seen that there is no reciprocal Granger causality between BIST overnight repo rates and consumer, housing and commercial loans. It has been observed that there is a mutual Granger causality between BIST overnight repo rates and vehicle loans. It has been concluded that there is a problem in the interest rate pass-through and, accordingly, the effectiveness of monetary policy in 2020 and 2021.
Keywords
- Alkan, U. (2016). Finans sektöründen reel sektöre parasal aktarım mekanizması, Ekin Basım Yayınevi.
- Atukeren, E. (2011). Granger-nedensellik sınamalarına yeni yaklaşımlar. Atatürk Ü. İİBF Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, 137-153.
- Bondt, G. J. De. (2005). Interest rate pass-through: empirical results for the euro area, German Economic Review, 6 (1), 37–78. https://doi.org/10.1111/j.14656485.2005.00121.x
- Bulut, Ü. (2020). Para politikasının kredi faiz oranlarına geçişkenliği: Türkiye örneği, Bankacılar Dergisi, 31 (114), 17-29.
- Büberkökü, Ö. ve Kızılder, C. (2019). Geleneksel olmayan para politikası uygulamaları döneminde faiz oranı geçişkenliğinin incelenmesi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (8), 216-244.
- Cengiz, V. (2009). Parasal aktarım mekanizması işleyişi ve ampirik bulgular, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 0 (33), 225-247.
- Chionis, D. & Leon, C. (2006). Interest rate transmission in Greece: did EMU cause a structural break?, Journal of Policy Modeling, 28 (4), 453-466. https://doi.org/10.1016/j.jpolmod.2005.10.003
- Cottarelli, C. & Kourelis, A. (1994). Financial structure, bank lending rates, and the transmission mechanism of monetary policy. Staff Papers, 41 (4), 587-623. https://doi.org/10.2307/3867521
- Çağlarırmak Uslu, N. ve Karahan, P. (2016). Para politikasının kredi faiz oranlarına geçişkenliği üzerine dinamik bir analiz: Türkiye örneği, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 23 (3), 671-690. https://doi.org/10.18657/yonveek.281806
- Granger, C.W.J. & Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics, J. Econo- metrics, 2 (2), 111–120. https://doi.org/10.1016/0304-4076(74)90034-7
- Gujarati, D.N. & Porter, D.C. (2020). Temel ekonometri (4. Baskı). Literatür Yayınları.
- Güler, A. (2021). Politika faizlerinin banka faizlerine geçişkenliği: Türkiye örneği, EKEV Akademi Dergisi, 25 (85), 15-38.
- Günal, M. (2019). Para banka ve finansal sistem, Gazi Kitabevi.
- Güvenoğlu, H. ve Serel, A. (2020). Türkiye’de parasal aktarım mekanizması: teorik bir değerlendirme, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10 (2), 445-474. https://doi.org/10.18074/ckuiibfd.598022
- Handayani, F. & Kacaribu, F. (2021). Asymmetric transmission of monetary policy to interest rates: empirical evidence from Indonesia, Bulletin of Monetary Economics and Banking, 24 (1), 119-150. https://doi.org/10.21098/bemp.v24i1.1201
- Hofmann, B. & Mizen, P. (2004). Interest rate pass-through and monetary transmission: evidence from individual financial institutions' retail rates, Economica, 71 (281), 99-123. https://doi.org/10.1111/j.0013-0427.2004.00359.x
- Illes, A., Lombardi, M. & Mizen, P. (2015). Why did bank lending rates diverge from policy rates after the financial crisis?. BIS Working Paper, No: 486.
- Karahan, Ö. (2021). Parasal aktarım kanallarının etkinliğini belirleyen faktörler. İçinde Bayır, M. ve Güvenoğlu, H. (Ed.), Para politikasında güncel tartışmalar (ss. 9-29). Gazi Kitabevi.
- Kleimeier, S. & Sander, H. (2006). Expected versus unexpected monetary policy impul- ses and interest rate pass-through in Euro-zone retail banking markets, Journal of Banking and Finance, 30 (7), 1839–1870. https://doi.org/10.1016/j.jbankfin.2005.07.006
- Lin, Y. & Tu, Y. (2020). Robust inference for spurious regressions and cointegrations involving processes moderately deviated from a unit root, Journal of Econometrics, 1 (219), 52-65. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2020.04.038
- Mishkin, F. S. (1995). Symposium on the monetary transmission mechanism. The Jour- nal Of Economic Perspectives, 9 (4), 3-10. https://doi.org/10.1257/jep.9.4.3
- Mishkin, F.S. (1996). The channels of monetary transmission: lessons for monitary po- licy. Nber Working Paper Series, Working Paper 5464. https://doi.org/10.3386/w5464
- Ngo, T., Ariyoshi, A. & Tran, T. (2021). Interest rate pass-through and exogenous fac- tors: evidence from Vietnam, International Journal of Finance and Economics 1 (26), 1299–1317. https://doi.org/10.1002/ijfe.1850
- Nguyen, C., Khoi, P. & Williams, M. (2017). The transmission mechanism of Russian Central Bank's countercyclical monetary policy since 2011: evidence from the interest rate pass-through, Journal of Eastern European and Central Asian Research, 4 (2), 1-13. https://doi.org/10.15549/jeecar.v4i2.165
- Nizamani, A., Karim, Z., Zaidi, M. & Khalid, N. (2021). Bank heterogeneity in interest rate passthrough: a panel evidence from Pakistan, Asian Academy of Management Journal of Accounting and Finance, 17 (2), 107-132. http://dx.doi.org/10.21315/aamjaf2021.17.2.5
- Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), (2013). Parasal aktarım mekanizması, https://www.tcmb.gov.tr/
- Uçak, A. ve Yıldırak, K. (2014). An alternative approach to analyze the monetary transmission in Turkey: an empirical analysis on speed of adjustment, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 7 (4), 93-104.
- Uğur, A. ve Bingöl, N. (2018), Türkiye’de politika faiz oranı ve bankacılık kredi faiz oranları arasındaki geçişkenliğin nedensellik analizleri ile yorumlanması, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 16 (1), 258-274. https://doi.org/10.11611/yead.389715
- Yavuz, N. (2004). Durağanlığın belirlenmesinde KPSS ve ADF testleri: İMKB Ulusal 100 Endeksi ile bir uygulama, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 54 (1), 239-247.
- Yüksel, E. ve Özcan K.M. (2013). Interest rate pass-through in Turkey and impact of global financial crisis: asymmetric threshold cointegration analysis, Journal of Business Economics and Management, 14 (1), 98-113. https://doi.org/10.3846/16111699.2012.671189
